Quá trình thiết lập tiêu chuẩn ISO

Tiêu chuẩn ISO do Tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế (ISO) ban hành. Trước khi bộ tiêu chuẩn được công bố trên toàn thế giới, quá trình thiết lập ISO sẽ được kiểm soát một cách chặt chẽ và là sự hợp tác của nhiều bên như: các chuyên gia kỹ thuật độc lập do các thành viên của tổ chức ISO đề cử. Thông thường sẽ mất khoảng 3 năm để một tiêu chuẩn được ra đời và ban hành.

Quá trình thiết lập tiêu chuẩn ISO

Tiêu chuẩn quốc tế là kết quả của sự thỏa thuận giữa các tổ chức thành viên ISO, có thể được sử dụng như vậy hoặc có thể được thực hiện thông qua việc đưa vào các tiêu chuẩn quốc gia của các quốc gia khác nhau.

Tiêu chuẩn quốc tế được phát triển bởi các ủy ban kỹ thuật ISO (TC) và các tiểu ban (SC) theo quy trình 06 bước.

1) Giai đoạn đề xuất

Bước đầu tiên trong quá trình xây dựng tiêu chuẩn quốc tế là xác nhận rằng cần có một tiêu chuẩn quốc tế cụ thể. Một đề xuất hạng mục công việc mới (NP) được đệ trình để các thành viên của TC hoặc SC có liên quan bỏ phiếu để xác định việc đưa hạng mục công việc đó vào chương trình làm việc.

Đề xuất được chấp nhận nếu đa số 2/3 số thành viên tham gia (P-members) của TC/SC bỏ phiếu ủng hộ và nếu có ít nhất 5 thành viên tham gia tuyên bố cam kết tham gia tích cực vào dự án. Ở giai đoạn này, một người lãnh đạo dự án chịu trách nhiệm về hạng mục công việc sẽ được chỉ định.

2) Giai đoạn chuẩn bị

Thông thường, một nhóm công tác gồm các chuyên gia, do chủ tịch (người triệu tập) là trưởng dự án, được TC/SC thành lập để chuẩn bị dự thảo làm việc. Các bản thảo làm việc liên tiếp có thể được xem xét cho đến khi nhóm làm việc hài lòng rằng nhóm đã phát triển được giải pháp kỹ thuật tốt nhất cho vấn đề đang được giải quyết. Ở giai đoạn này, bản dự thảo được chuyển đến ủy ban của nhóm làm việc để xây dựng sự đồng thuận.

3) Giai đoạn ủy ban

Ngay khi có bản dự thảo đầu tiên của ủy ban, sẽ được Ban Thư ký Trung tâm đăng ký,  được phân phát để lấy ý kiến và biểu quyết, nếu được yêu cầu, bởi các thành viên tham gia (P-members) của TC/SC. Các dự thảo của ủy ban kế nhiệm có thể được xem xét cho đến khi đạt được sự đồng thuận về nội dung kỹ thuật. Sau khi đạt được sự đồng thuận, văn bản sẽ được hoàn thiện để đệ trình dưới dạng dự thảo tiêu chuẩn quốc tế (DIS).

4) Giai đoạn tìm hiểu

Dự thảo tiêu chuẩn quốc tế (DIS) được Ban Thư ký Trung tâm lưu hành tới tất cả các cơ quan thành viên ISO để bỏ phiếu và nhận xét trong thời hạn 05 tháng. Tiêu chuẩn được chấp thuận để đệ trình dưới dạng dự thảo Tiêu chuẩn quốc tế cuối cùng (FDIS) nếu đa số 2/3 số thành viên tham gia của TC/SC ủng hộ và không quá 1/4 tổng số phiếu bầu là tiêu cực. Nếu tiêu chí phê duyệt không được đáp ứng, văn bản sẽ được gửi lại TC/SC ban đầu để nghiên cứu thêm và tài liệu sửa đổi sẽ lại được lưu hành để bỏ phiếu và nhận xét dưới dạng dự thảo tiêu chuẩn quốc tế.

5) Giai đoạn phê duyệt

Dự thảo tiêu chuẩn quốc tế cuối cùng (FDIS) được Ban Thư ký Trung tâm lưu hành tới tất cả các cơ quan thành viên ISO để bỏ phiếu "Có/Không" cuối cùng trong vòng 02 tháng. Nếu nhận được các ý kiến kỹ thuật trong thời gian này, tiêu chuẩn sẽ không còn được xem xét ở giai đoạn này nữa mà được đăng ký để xem xét trong lần sửa đổi tiêu chuẩn quốc tế trong tương lai. Văn bản được phê duyệt là tiêu chuẩn quốc tế nếu đa số 2/3 số thành viên tham gia của TC/SC ủng hộ và không quá 1/4 tổng số phiếu bầu là tiêu cực. Nếu các tiêu chí phê duyệt này không được đáp ứng, tiêu chuẩn sẽ được chuyển trở lại TC/SC ban đầu để xem xét lại dựa trên các lý do kỹ thuật được đưa ra để hỗ trợ cho các phiếu phản đối nhận được.

6) Giai đoạn xuất bản

Khi bản dự thảo tiêu chuẩn quốc tế cuối cùng đã được phê duyệt, chỉ những thay đổi nhỏ về mặt biên tập, nếu và khi cần thiết, mới được đưa vào văn bản cuối cùng. Văn bản cuối cùng được gửi đến Ban Thư ký Trung tâm  ISO, nơi xuất bản tiêu chuẩn quốc tế.

Rà soát các tiêu chuẩn quốc tế (Xác nhận, sửa đổi, hủy bỏ)

Tất cả các Tiêu chuẩn quốc tế được tất cả các cơ quan thành viên ISO xem xét ít nhất 05 năm một lần. Phần lớn các thành viên tham gia của TC/SC quyết định liệu Tiêu chuẩn quốc tế có nên được xác nhận, sửa đổi haythu hồi lại hay không.

Thủ tục nhanh chóng

Nếu có sẵn một tài liệu ở mức độ hoàn thiện nhất định khi bắt đầu dự án tiêu chuẩn hóa, ví dụ như tiêu chuẩn do tổ chức khác phát triển, thì có thể bỏ qua một số giai đoạn nhất định. Trong "Thủ tục theo dõi nhanh", một tài liệu được gửi trực tiếp để phê duyệt dưới dạng dự thảo Tiêu chuẩn quốc tế (DIS) cho các cơ quan thành viên ISO (giai đoạn 4) hoặc, nếu tài liệu được phát triển bởi một cơ quan tiêu chuẩn hóa quốc tế được công nhận bởi Hội đồng ISO, như là bản dự thảo cuối cùng của Tiêu chuẩn quốc tế (FDIS, giai đoạn 5), mà không phải trải qua các giai đoạn trước.

Sản phẩm bàn giao dự án

Ủy ban ISO rà soát tất cả các phiên bản đã xuất bản. Dưới đây là sự khác biệt giữa các sản phẩm khác nhau:

Tiêu chuẩn quốc tế đưa ra các quy tắc, hướng dẫn hoặc đặc điểm cho các hoạt động hoặc kết quả của chúng nhằm đạt được mức độ trật tự tối ưu trong bối cảnh nhất định, có thể có nhiều hình thức. Ngoài các tiêu chuẩn sản phẩm, các ví dụ khác bao gồm: phương pháp thử nghiệm, quy tắc thực hành, tiêu chuẩn hướng dẫn và tiêu chuẩn hệ thống quản lý.

Thông số kỹ thuật đề cập đến vấn đề vẫn đang được phát triển kỹ thuật hoặc khi người ta tin rằng sẽ có khả năng đạt được thỏa thuận trong tương lai, nhưng không phải ngay lập tức về Tiêu chuẩn quốc tế. Thông số kỹ thuật được xuất bản để sử dụng ngay nhưng cũng cung cấp phương tiện để thu thập phản hồi. Mục đích là cuối cùng nó sẽ được chuyển đổi và tái xuất bản thành Tiêu chuẩn Quốc tế.

Báo cáo kỹ thuật chứa thông tin thuộc loại khác với thông tin của hai ấn phẩm trước. Ví dụ: nó có thể bao gồm dữ liệu thu được từ một cuộc khảo sát hoặc từ một báo cáo mang tính thông tin hoặc thông tin về kỹ thuật hoặc công nghệ mới nhất .

Thông số kỹ thuật có sẵn công khai được xuất bản để đáp ứng nhu cầu cấp thiết của thị trường, thể hiện sự đồng thuận của các chuyên gia trong nhóm làm việc hoặc sự đồng thuận trong một tổ chức bên ngoài ISO. Giống như Thông số kỹ thuật, Thông số kỹ thuật có sẵn công khai được xuất bản để sử dụng ngay và cũng đóng vai trò là phương tiện để thu thập phản hồi cho việc chuyển đổi cuối cùng thành Tiêu chuẩn quốc tế. Thông số kỹ thuật được công bố rộng rãi có thời hạn sử dụng tối đa là 06 năm, sau đó chúng có thể được chuyển đổi thành Tiêu chuẩn quốc tế hoặc bị thu hồi.

Để biết thêm chi tiết về cách phát triển các sản phẩm ISO, hãy tham khảo ấn phẩm Chỉ thị ISO/IEC, Phần 1: Quy trình cho công việc kỹ thuật.

Gặp chuyên gia hỗ trợ ngay!